Terugblik Project Paloma
Onderstaande recensie was eerder te lezen, maar delen we ook graag op onze website:
Muziek met troost voor mensen in oorlogstijd
Jeanette Vergouwen- de Caluwe
Met het Recital Paloma (vrede) zondag 26 februari in Middelburg, brachten fluitiste Emily Beynon en pianist Andrew West de sfeer van muziek, gecomponeerd tijdens oorlogen, tot leven. De werken worden deze week opgenomen in de Zeeuwse Concertzaal en de cd is de derde in de reeks Meesterwerken uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog.
De musici willen met deze cd-reeks een gevoelsbeeld oproepen over de angstaanjagende periode vóór en tijdens de oorlog. De muzikale vertaling van het leed, het verdriet, maar ook de troost en de zoektocht naar vrede.
Met werken voor fluit en piano van Carl Frühling, Marius Flothuis, Mieczyslaw Weinberg, Willem Andriessen, Rudolf Escher, Leo Smit en Dick Kattenburg, werd op gevoelige wijze de verschrikking van de oorlog, de kleine lichtpuntjes in donkere dagen en de menselijke kracht om toch te overleven, benadrukt.
De Fantasie van Carl Frühling riep meteen de sfeer op van een zonnige lente vol vrolijke klanken. Pure natuurgeluiden die vaak met een impressionistische saus werden overgoten. De lange lijnen, sonoor geblazen door de fluitiste, werden vaak met kabbelende en vrolijke passages in de begeleidende pianopartij ondersteund. De vreugde werd af en toe overschaduwd door mineur klanken, maar alles eindigde met een rustgevende passage.
De Sonata da camera opus 17 van de Amsterdamse Marius Flothuis, geschreven tijdens zijn verblijf in Kamp Vught, is een expressief werk vol troost. Het Franse impressionisme zorgt voor helderheid. Grillige momenten in de eerste twee delen en een schrijnend mooi langzaam derde deel dat onder de huid kroop. Mede door de prachtig op adem geblazen tonen die werden ingekleurd en daardoor nog doordringender werden. Het attaca slotdeel met een snel tempo contrasteerde geweldig.
Van de 12 Miniaturen van de Pools-Russische Joodse componist Weinberg werden er 4 vertolkt. De verschillende sferen (emoties) spraken tot de verbeelding een interessante mix van een grillig capriccio, de rust van een mooie avond, een vlotte wals en een snelle virtuoze etude.
De twee musici zijn een muzikale eenheid. De pianist ondersteunt niet alleen, hij stimuleert ook. Beiden beheersen de materie volledig en op het gebied van dynamiek voelen ze elkaar feilloos aan. Maar ook als solist weten zij te overtuigen.
West speelde Prelude van Willem Andriessen helder en subtiel. De Aubade van Flothuis werd door Beynon intrigerend en vol gevoel vertolkt. Volle tonen die binnendrongen en als een streling overkwamen. De pianosolo Habanera van Rudolf Escher was dan weer een vrolijke noot met een lekker tempo en een markant ritme.
Waarom is men pas decennia na de oorlog meer aandacht gaan besteden aan de Nederlandse Joodse componisten die prachtige muziek hebben geschreven en die de oorlog niet hebben overleefd. Luister naar de Sonate voor fluit en piano die Leo Smit voltooide net voor hij naar Sobibor werd afgevoerd. De oorlog komt tot leven (lijkt op een muzikaal oorlogsdagboek). Marcherende soldaten, lichtpuntjes en sfeervolle frasen afgewisseld met treurmuziek om te eindigen in totaal dolgedraaide wervelende klanken die ontspanning brengen.
En dan Dirk Kattenburg, leerling van Leo Smit, die tijdens een razzia werd opgepakt en stierf in Auschwitz. Hij schreef in 1939 (20 jaar) een werk voor fluit en piano. Pas bij het opruimen van de zolder vond de dochter van zijn zus Daisy een doos vol composities. Lang dacht men dat hij slechts één werk had geschreven (Sonate in 1937), maar nu kunnen de musici ook zijn andere werken wereldkundig maken. Het is gewoon een heerlijke emotionele ervaring om te luisteren naar zijn heldere muziek waarin flarden van jazz en polyfonie te herkennen zijn. Ik kan aanschaf van deze Paloma cd’s van harte aanbevelen.
